Haklı olarak ebeveynler yeni doğmuş bebeklerinin kuyruk sokumunda delik gördükleri zaman endişe ediyorlar. Çocuk Cerrahının Seyir Defterinde bu bölümde size “sakral gamze” hakkında bilgiler anlattım. Nedir, ne zaman endişe edilmelidir, hangi yöntemlerle ne zaman tetkik edilmelidir, kimlerin ne zaman tedavi etmeleri gerekir gibi sık karşılaştığım sorulara cevap vermeye çalıştım.
İyi okumalar,
Deri tabakası ve sinirler embriyolojik olarak aynı tabakadan gelişiyorlar. Embriyo 3-5 haftalıkken birbirlerinden ayrılıyorlar. Bu ayrılma süreci tam gerçekleşmezse sinir sistemi ile cilt arasında bir bağlantı oluşabiliyor. İşte asıl korkulan da bu. Bunların bazıları ciddi omurga bozuklukları ile kendini belli edebilirken, bazıları sadece ciltte minik bir delik şeklinde görülebiliyor. Kendisini çok belli etmeyen bu omurilik problemlerinin klinik ilerleyişi de çok farklılık gösterebiliyor. Bazıları erişkin yaşa kadar hiç bulgu vermezken, bazılarında ilerleyen alt uzuvlarda ve mesanede bozukluklar oluşabiliyor. Bu ilerleyiş klinik olarak fark edilebilir hale geldiğinde de geri dönüşümü imkansız olabiliyor. Erken cerrahi en azından bu geri dönüşümsüz ilerleyişi durdurabiliyor. Onun için de bu problemlerin ilk fark edilmelerine olanak sağlayabilen cilt bulgularında uyanık olmak gerekiyor.
Biraz da diğer taraftan bakalım. Kuyruk sokumu bölgesi doğuştan olan cilt lezyonlarının çok sık olarak görüldüğü bir bölge. Neredeyse her yüz çocuğun 3 yada 4 tanesinde anüsün hemen yukarısında delik gibi lezyonlar olabiliyor. Bunların çoğu “sakral gamze” olarak adlandırılıyor ve zararsız. En fazla kıl veya iritasyona bağlı enfeksiyon oluşturabiliyorlar.
Bu durumda ne zaman alarma geçmeliyiz?
Eğer sakral gamze anüse yakınsa, yani 25mm’den daha fazla uzakta değilse, derinliği 5 mm’den azsa, tabanı görülebiliyorsa ve gamzeye eşlik eden diğer cilt lezyonları yoksa korkmayacağız. Bu lezyonlar gamze komşuluğunda basit cilt fazlalıkları, kıllanmalar, hemanjiom dediğimiz vişne moru renginde lezyonlar, koyu renkli benler, yumuşak şişlik gibi görünen lipomlar, her iki kalça arasındaki çatalın simetrik olmaması, gamze üzerindeki cildin fazla renkli veya renksiz olması gibi görüntüler olabilir. Bu saydığım görüntülerden bir veya fazlası sakral gamzeye eşlik ediyorsa mutlaka ileri tetkik ve çocuk beyin cerrahisi uzmanına danışmak gerekiyor.
İleri tetkik ne zaman ve nasıl yapılmalı?
Sıklıkla ilk tercih edilen ultrasonografi. Çok erken yapıldığı zamanlar doğru değerlendirme yapılması zor olabileceğinden 1 aylığa kadar beklenip sonrasında yapılması öneriliyor. Tabi çok aşikar, belirgin durumlarda 1 aylık süre beklenmeden de ultrasonografi yerine daha ileri bir tetkik olarak MR yapılabilir.
Sonuç olarak şöyle bitirelim. Eşlik eden diğer cilt lezyonları ve nörolojik muayene bulgularının olmaması durumunda, çok derin olmayan basit sakral gamzeler zararsız ve ileri araştırmaya gerek duyulmuyor. Endişe etmeye, panik olmaya gerek yok.
Bu seyrimiz de böyle bitsin.
Mutlu kalın,
Temmuz 2024
Prof. Dr. Egemen Eroğlu