Geçen bölümde inmemiş testisin ne olduğunu, ne gibi problemlere neden olabileceğini anlatmıştım. Çocuk cerrahının seyir defterinde bu bölümde inmemiş testisli bir hastanın nasıl değerlendirildiğini anlatacağım.
Biz doktorlar her rahatsızlıkta önce güzel bir hikaye dinliyoruz, yani anamnez alıyoruz. İnmemiş testisli hastamız küçük bebekse hamilelik döneminde endokrin bozukluğu olup olmadığını, yani annenin hormon ilacı kullanıp kullanmadığını sorguluyoruz. Eşlik eden genetik bir problemi ortaya çıkarmak için ailede beklenmeyen yenidoğan kayıpları, genital anormallikleri, infertiliteyi yani kısırlığı araştırıyoruz. Hastamız biraz daha büyük yaştaysa doğduğunda testislerin torbaları içerisinde bulunup bulunmadığını veya daha önce fıtık gibi bir kasık cerrahisi geçirip geçirmediğini öğreniyoruz. Bunların hepsi bizi farklı yollarda inceleme yapmaya itebiliyor.
Güzel bir anamnez aldıktan sonra sıra muayeneye geliyor. Bazen ebeveyneler bizim iki dakikalık muayenede ne gördüğümüzü soruyorlar.
Anlatayım.
Önce genel olarak göze çarpan olası hormonal, genetik, ve metabolik problemlerin ipuçlarını arıyoruz. Sonra genital muayeneye geçiyoruz. İnmemiş testisin muayenesinde sabır çok önemli. Ağlayan çocuk karın kaslarını kasabilir, normalde torbasında olan testisleri yukarı çekebilir ve bizi yanıltabilir. Aynı şekilde odanın, çocuğun yattığı yerin ve ellerimizin soğuk olmaması da çok önemli.
Muayenede bir elimizle kasık kanalından başlayıp torbalara doğru testisi sağma hareketi yapıp, diğer elimizle torbanın içerisinde yakalamaya çalışıyoruz. Bu manevralarla testisin yerini, boyutlarını, diğer testisle farklılığını, sertliğini, sınırlarının düzeli olup olmadığını yani kitle içerip içermediğini anlıyoruz.
Muayene esnasında bazen torba boş oluyor, ama testisi kanalda buluyoruz, sağdığımızda torbaya iniyor, boyutları iyi ve bir müddet elimizde torba içerisinde tutarak kremaster refleksini unutturup bıraktığımızda torba içerisinde duruyorsa utangaç testis diyoruz. Bazen testis hiç elimize gelmiyor. Buna da “ele gelmeyen testis” diyoruz. Bu hastaları ayrı bir başlıkta anlatayım. Uzun oldukça dikkat dağılabiliyor.
Testisten başka bütün genital bölgeyi de muayene ediyoruz. Mesela penis boyutları,  veya penis ucunda olması gereken idrar deliğin daha aşağıda olması, yani hipospadiası olması, yani peygamber sünnetli olması bize eşlik edebilen cinsel gelişim bozuklukları hakkında ipucu verebilir. Yine torbanın çok küçük olması, bize testisin torbaya hiç inmediği veya hiç inmeyeceği fikrini verebilir, veya torbanın yapısının görüntüsünün normal olmaması da bize cinsel gelişim bozuklukları yönünde ilerlememiz gerektiği konusunda yol gösterici olabilir.
Bir de kasık kanalına bakıyoruz. Geçen sefer size anlatmıştım bu çocuklarda kasık fıtığı eşlik edebilir, ayrıca kasıktaki lenf nodlarını ve kasıktaki testisi hissedebilmek için kasık muayenesi olmazsa olmaz.
Gelelim görüntüleme tekniklerine.
Açık yüreklilikle hiçbir görüntüleme tekniğinin fizik muayenenin ve tanısal cerrahinin önüne geçemediğini belirtebilirim. En çok kullanılan görüntüleme tekniği ultrasonografi, o da daha sonra anlatacağım ele gelmeyen testislerde işe yarıyor. Mesela çok şişman çocuklarda yağ dokusundan dolayı testisi hissedememiş olabiliriz. Bu durumda laparoskopi ile bakmadan önce ultrasonografi yapıp testislerin kasık kanalı içerisinde olduğunu öğrenmek cerrahi yaklaşım tekniğini değiştirecek, onun için önemli.
Bir de utangaç testisleri takip ederken testis boyutlarını öğrenmek için başvurabiliyoruz. Aslında bu da şart değil ama günümüzde “korumacı tıp” anlayışı içerisinde kendimizi korumak ve sigortalar için bir belgemiz olması elimizi güçlendiriyor. Yoksa çoğu zaman ultrasonografiyi yapan radyolog arkadaşlarımız gördüklerinin bizim muayene bulgularımızla birebir aynı olduğunu söylüyorlar. Bu kişisel bir beceriden kaynaklanmıyor. Biz çocuk cerrahları o kadar çok genital muayene yapıyoruz ki. Yani önemli olan bizlerin fizik muayenesi.
Bunları niye anlatıyorum biliyor musunuz?
Sürekli mesajlar geliyor. Son dönemin modası bu. Ebeveynler fotoğraf gönderiyorlar, “ameliyat olması gerekir mi ?” diye soruyorlar. Veya ultrason sonucunu yolluyorlar, raporda testisin kasık kanalında olduğunu yazıyor. Halbuki, normal bir çocukta bile ultrason yapılırken soğuk jelin teması ile normal bir testis yukarıda, kanalda izlenimi verebilir. Deminden beri anlattıklarımı bir fotoğrafa bakarak veya bir ultrason raporuyla nasıl çözebiliriz ki?  
Peki sonuçta inmemiş testis olduğuna karar verdik. Ne olacak?
Bir kere yenidoğan bebeklerde iniş yolculuğu daha 4-6 ay devam edebilir. Sabırla, olası kasık fıtığı ve testisin kendi çevresinde dönmesi, yani testis torsiyonu riskiyle bekleyeceğiz. Kabul edilen 4 aya kadar inmezse artık inmeyeceği yönünde.
Testis inmediyse herni, yani fıtık riski var, testisin kendi çevresinde dönmesi, yani torsiyon riski var, kanser riski var, travma riski var, üremede azalma riski var.
Beyninizi yaktım değil mi? Vlogumuzun başlığı olan soruyu yanıtlayalım: İnmemiş testisli hastayı nasıl değerlendiriyoruz? Cevap: Fizik muayeneyle
Sonuçta inmemiş testise karar verdik. Nasıl tedavi edeceğiz? Ne zaman tedavi edeceğiz?
Gelecek seyirde inmemiş testisin tedavisini, zamanlamasını, daha sonraki seyirde ise ele gelmeyen testisi anlatacağım.
Anlattıklarımı youtube kanalımdan izlemek isterseniz lütfen tıklayın, bizi instagramdan takip edin.
Ve mutlu kalın.
Prof. Dr. Egemen Eroğlu
Mayıs 2021